1940’larda Bir Türk Tarafından İcat Edilen Selfie Cihazı
Sosyal medyanın hayatımıza girmesiyle birlikte hepimiz yoğun bir şekilde selfie çekmeye başladık. Öyle ki yetişkinden çocuğa herkes her gün kendisinin en güzel fotoğraflarını çekiyor ve bu fotoğrafları sosyal medyada paylaşarak saatler harcıyor. Ancak yıllar önce icat edilen bir cihazla bu selfie deneyimini yaşayanlar oldu.
İşte mucit fotoğrafçı Fikret Kaftanoğluve “Görçek” adını verdiği fotoğraf kurgusunun ilginç hikayesi.
Geçtiğimiz yıllarda TDK selfie’nin Türkçe versiyonuna “selfie” adını vermişti ancak tarihteki ilk selfie tanımı çok daha önceleri yapılmıştı.
Aslında bir fotoğraf kurgusu olan Görçek’in adı “selfie” kelimesinden farksız. “Kendini görVe fotoğrafını çek”anlamı.
1944 yılında icat edilmiş ve o yıllarda büyük ilgi ile karşılanmıştır.
Görçek’in önünde Aziz Nesin’den Usta Çayan’a, Mümtaz Soysal’dan Ataol Behramoğlu’na, Ahmed Arif’ten Esin Afşar’a ünlü isimler yer alıyor. Binlerce kişi poz verdi.
Görçek temelde bir kabin ve özel bir kameradan oluşuyor.
Kabine giren kişi; Bugün bizim telefonlarımıza bakarak poz verdiğimiz gibi o da karşısındaki aynaya bakarak poz veriyor ve ardından elindeki kablonun ucundaki düğmeye basarak kendi fotoğrafını çekiyor. Bu sayede fotoğraflar istenmeyen maruz kalma kusurları en aza indirilir.
Görüntünün kurulumda alınması Mercek aynanın ortasındadır. . Mekanizmanın hareketi elektrikle uyarılan elektromıknatıslar tarafından sağlanmaktadır. Bir butona basıldığında makine kurulur, film ilerler ve makine ikinci komut için hazır hale gelir. Başka bir düğmeye basıldığında, deklanşör yeniden serbest bırakılır. Elektromanyetik sistem ileaçılır ve sahne sinemaya işlenir ve sinema başka bir bölüme aktarılır.
Peki bu buluşun mucidi kimdir, Fikret Kaftanoğlu?
Erzurum’da dünyaya gelen mucidimiz maddi imkansızlıklar nedeniyle vefat etmiştir. İlkokuldan sonra okuyamadı.Kendisi okuyamamasına rağmen eğitime ve bilime inanarak çocuklarının iyi bir eğitim almasını sağlamıştır.
Öyle ki Kaftanoğlu; ODTÜ Makine Mühendisliği Bölümü’nün ilk ve ilk mezunu olarak, ODTÜ’de yıllarca öğretmenlik yaptı ve idari görevlerde bulundu. Dr. Bilgin Kaftanoğlu’nun babasıdır. Ayrıca kendisi Aynı zamanda Türkiye Mucitler Derneği’nin kurucuları arasında yer almaktadır.
14 yaşında Ruslardan gelen makine kesimlerini ortaya getirip memleketi Oltu’da el yapımı film makinesi yaptı. ilk film gösterimini yaptı . O zamanlar sinema olmadığı için cam negatifler üretti ve çevresindeki insanların fotoğraflarını çekti. Bir süre sonra memleketi Oltu’da bir atölye açtı.
Daha sonra Ankara’da nadide icatlarından biri olan Fotospor ve Fotoüstün stüdyolarını açtı. Görçek sistemini de burada üretti. . Görçek zamanla Türkiye’nin her yerindeki fotoğraf stüdyolarının ismi olmaya başladı.
Toplam altı patenti bulunmaktadır.
Onlardan bazıları; deprem uyarı cihazı, matbaa zımba makinesi, yangın ihbar ve söndürme cihazı ve teyp sinema dergileri.
1950’lerde Görçek’i daha iyi tanıtması için İstanbul’a göndererek patentini kullanmak üzere devretti.
Kaftanoğlu; Kendisi gibi bir mucit olan, Otomatik paraşüt ve dikey kalkış yapan uçağı bulan Emrullah Ali Yıldız’a devredildi..
1967 yılında “11 yıldır Türkiye’de kamera yapılıyor.” başlıklı haber.
Haberde Fikret Kaftanoğlu, “İşimi büyütmek ve Türkiye’nin ilk kamera fabrikasını kurmak istiyorum” dedi. diyor. Ayrıca haftada üç kamera yapabileceğini ve o tarihe kadar Toplam iki yüz kamera yapıp sattığını söylüyor.
Görçek’in teknik özellikleri ise şöyle:
